Η δικαστική εξουσία αντιμετωπίζεται συχνά από το κοινό ως διαφορετική σε σχέση με την εκτελεστική ή τη νομοθετική, ως α-πολιτική και επαγγελματική. Αν και μπορεί να υπάρξει διάλογος κατά πόσο η κυρίαρχη εξουσία είναι η εκτελεστική ή η νομοθετική (είναι η εκτελεστική…), αναμφίβολα ουδείς θα μπορούσε πειστικά να ισχυριστεί ότι η δικαστική εξουσία είναι σημαντικότερη των άλλων δύο. Η δικαστική εξουσία είναι εκ της φύσης της ελεγκτική και εφαρμοστική, ούτε διαπλαστική όπως η νομοθετική εξουσία, αλλά ούτε και αποφασιστική όπως η εκτελεστική εξουσία. Η φύση της δικαστικής εξουσίας είναι να συνδράμει τις άλλες δύο, ερμηνεύοντας τους νόμους που θεσπίζει η Βουλή (η οποία σε αντίθεση με όσα διακηρύσσει κατά καιρούς το κυπριακό Ανώτατο Δικαστήριο – και σε συμφωνία με όσα συνιστούν κοινό τόπο σε άλλες χώρες – είναι ο μοναδικός αυθεντικός ερμηνευτής των νόμων) ή και εξετάζοντας τα άκρα όρια της δράσης της εκτελεστικής εξουσίας. Η σημασία της δικαστικής εξουσίας είναι αδιαμφισβήτητη και είναι εξαιρετικά μεγάλη, αλλά δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία γιατί επιμένουμε έντονα (και ορθά) ότι οι δικαστές πρέπει να είναι, μεταξύ άλλων ιδανικών, ανεξάρτητοι, αμερόληπτοι, διαβασμένοι, νουνεχείς και ακέραιοι, χωρίς να έχουμε αντίστοιχες απαιτήσεις από τις δύο άλλες (εκ των πραγμάτων σημαντικότερες) εξουσίες….
Στην Κύπρο η πολιτικοποίηση του θεσμού του Γενικού Εισαγγελέα ή των δικαστών κατά κανόνα μας απωθεί, δείγμα μιας κοινωνίας που απογοητεύθηκε δικαιολογημένα από την πολιτική, τα κόμματα, αλλά και την ικανότητα των εκλεγμένων θεσμών να παράσχουν λύσεις στα καθημερινά προβλήματα και αναζητεί την εξισορρόπηση στην ανεξαρτησία του Γενικού Εισαγγελέα και των δικαστών από το πολιτικό σύστημα, στην ικανότητά τους να λειτουργήσουν ως αντίβαρο και ελπίδα απέναντι στην αδικία και τη σήψη…. Ποια προσόντα πρέπει επομένως να έχει ο δικαστής; Ο περίφημος Richard Posner αναφέρει στο σύγγραμμά του How Judges Think ότι: «Οι δικαστές δεν είναι πνευματικοί γίγαντες, μάντεις ή υπολογιστικές μηχανές» και έχει δίκαιο. Το ζητούμενο είναι να είναι άνθρωποι που θα ασκήσουν τα καθήκοντά τους με ακεραιότητα, ευθύνη και σεβασμό. Πρωτίστως να νοιάζονται πραγματικά για να αποδώσουν δικαιοσύνη, να μελετούν τους νόμους και να προσπαθούν να τους ερμηνεύσουν χωρίς προκαταλήψεις, να θυμούνται ότι η υπόθεση είναι για κάποιους τουλάχιστον από τους διαδίκους σημαντική ενδεχομένως περισσότερο από όσο οι ίδιοι αντιλαμβάνονται, να προσπαθούν να εξηγούν τη συλλογιστική τους με τρόπο που να μπορεί να γίνει αντιληπτός από τους τρίτους σεβόμενοι τη σημασία και τις προσπάθειες όλων των άλλων μερών της δίκης και να είναι έντιμοι και αποτελεσματικοί.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του Δρ. Αχιλλέως Κ. Αιμιλιανίδη στη Δεξαμενή Νομικής Σκέψης “Κράτος Δικαίου”
